E-Shram Card Yojana केंद्र सरकारने देशातील असंघटित क्षेत्रात काम करणाऱ्या मजुरांच्या आर्थिक आणि सामाजिक सुरक्षिततेसाठी ई-श्रम कार्ड योजना सुरू केली आहे. या योजनेमुळे लाखो कामगारांना पेन्शन, विमा आणि विविध सरकारी लाभांचा फायदा मिळत आहे. विशेष म्हणजे, वयाच्या साठीनंतर कामगाराला दरमहा तीन हजार रुपयांची पेन्शन म्हणजेच वर्षाला ३६ हजार रुपयांची आर्थिक मदत मिळते. याशिवाय, अपघात झाल्यास दोन लाख रुपयांपर्यंतचा विमा लाभ दिला जातो. त्यामुळे ही योजना असंघटित कामगारांसाठी भविष्यातील मोठा आधार ठरते.
ई-श्रम कार्ड कोणासाठी आहे?
ही योजना खास करून बांधकाम कामगार, फेरीवाले, घरकाम करणारे, शेतमजूर, स्थलांतरित मजूर आणि रोजंदारीवर काम करणारे मजूर यांच्यासाठी आहे. जे लोक कोणत्याही सरकारी किंवा खाजगी नोकरीत नसून भविष्य निर्वाह निधी अथवा इतर पेन्शन योजनांचा लाभ घेत नाहीत, ते या योजनेसाठी अर्ज करू शकतात.
योजनेचे फायदे
ई-श्रम कार्डधारकांना साठीनंतर दरमहा तीन हजार रुपयांची पेन्शन मिळते. अपघात झाल्यास मृत्यू किंवा कायमस्वरूपी अपंगत्व आल्यास दोन लाख रुपयांपर्यंतचा विमा, तर आंशिक अपंगत्व आल्यास एक लाख रुपयांची मदत मिळते. या कार्डमुळे धारकाला इतर अनेक सरकारी योजनांचा थेट लाभ मिळतो. सर्वात महत्त्वाचे म्हणजे, हे कार्ड देशभर कुठेही वैध असल्याने कामगार कोणत्याही राज्यात लाभ घेऊ शकतो.
पात्रता आणि कागदपत्रे
ई-श्रम कार्डसाठी अर्जदाराचे वय सोळा ते एकावन्न वर्षांच्या दरम्यान असावे. मासिक उत्पन्न पंधरा हजार रुपयांपेक्षा कमी असणे आवश्यक आहे. अर्जदार आयकर भरत नसावा. नोंदणीसाठी आधार कार्ड, त्याला जोडलेला मोबाइल नंबर आणि बँक खात्याचा तपशील आवश्यक आहे.
अर्ज करण्याची प्रक्रिया
ई-श्रम कार्डसाठी ऑनलाइन किंवा ऑफलाइन दोन्ही पद्धतींनी नोंदणी करता येते. ऑनलाइन अर्ज करण्यासाठी eshram.gov.in या अधिकृत संकेतस्थळावर जाऊन ‘Register on eSHRAM’ या पर्यायावर क्लिक करायचे आहे. आधारशी जोडलेला मोबाइल नंबर टाकून ओटीपी मिळाल्यानंतर आधार क्रमांक व इतर तपशील जसे की नाव, पत्ता, शिक्षण व बँक माहिती भरावी लागते. फॉर्म सबमिट केल्यानंतर अर्जदार ई-श्रम कार्ड डाउनलोड करून प्रिंट घेऊ शकतो. ऑफलाइन अर्ज करण्यासाठी जवळच्या सीएससी केंद्रावर जाऊन आवश्यक कागदपत्रे सादर करावी लागतात. केंद्रातील ऑपरेटर अर्ज प्रक्रिया पूर्ण करतो आणि नंतर कामगाराला पावती दिली जाते.
ई-श्रम कार्ड का महत्त्वाचे?
असंघटित क्षेत्रात काम करणाऱ्या लाखो मजुरांना नियमित नोकरीचे फायदे मिळत नाहीत. अशावेळी ही योजना त्यांच्या भविष्यासाठी मोठा आधार आहे. सामाजिक सुरक्षा, वृद्धापकाळासाठी पेन्शन आणि अपघात विमा अशा सर्व सुविधा या एका कार्डमधून मिळतात. त्यामुळे पात्र कामगारांनी विलंब न करता लगेच नोंदणी करून या योजनेचा लाभ घ्यावा.
Disclaimer: या लेखातील माहिती अधिकृत स्रोत आणि उपलब्ध अहवालांवर आधारित आहे. योजनेच्या अटी आणि नियम वेळोवेळी बदलू शकतात. अचूक माहिती मिळवण्यासाठी अधिकृत वेबसाइट किंवा शासकीय कार्यालयाशी संपर्क साधावा.
